DOBRUCA İÇME SUYU ARITMA TESİSİ
Dobruca semtinde 50 dönüm üzerinde yerleşmiş bulunan Su Arıtma Tesisleri, Doğancı Barajından gelen yüzeysel suyu arıtarak Bursa şehrinin İçme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamak amacı ile kurulmuştur. 1985 yılında devreye alınan 1.Kademe ve 1994 yılında hizmete giren 2.Kademe ile toplam 500.000 m3/gün kapasiteye sahip tesistir.
ARITMA TESİSİ ÜNİTELERİNİN TANIMLANMASI
Giriş Yapısı:
I. ve II. Kademe için ortak olan giriş yapısı tesis girişindeki ilk yapıdır ve baraj mansabındaki son yapıdır. Giriş yapısının görevi barajdan gelen 3 - 3,5 atmosferlik suyun enerjisini kırarak atmosfer koşullarına getirmektir. Giriş havuzunun toplama kapasitesi 531 m3 olup 21.000 m3/gün kapasiteli taşkın savağına sahiptir. Bu yapıya ham su (I.Kademe) DN1200 ve (II. Kademe) DN1400 lük borular ile gelmektedir. Bu borular motorlu kelebek vana ile kontrol edilmektedir. Vanalar seviye elektrotu aracılığı ile otomatik açılıp kapanmaktadır.
Arıtım prosesini başlatmak amacı ile aşağıdaki kimyasallar eklenir.
Ön klorlama:Barajdan gelen sudaki mikroorganizmaları yok ederek tesis içindeki yosun oluşumunu önler ve suda dezenfeksiyonu sağlar. Suda dezenfeksiyon ön klorlama sistemiyle giriş havuzunda başlanmış olur.
Sülfürik asit(H2SO4) :Sistemde iyi birfloklaşma olması için ham suda pH düzenlemesi yapılmasına yardımcı olur.
Alüminyum Sülfat(Al2(SO4)2) : Suda bulanıklığa sebep olan çeşitli maddelerin ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik kullanılan bir maddedir.
Demir III Klorür : Suda bulanıklığa sebep olan çeşitli maddelerin ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik kullanılan maddedir.
Kaskadlar (Havalandırma Yapısı):
5 basamaktan oluşan kaskad sisteminde, su ve hava ile geniş temas yüzeyi meydana getirilerek suyun akışı sırasında; oksijence zenginleşmesi sağlanır. Aynı zamanda suda karbondioksit ve hidrojen sülfür gibi istenmeyen gazlar mevcutsa, havalandırma sistemiyle sudan uzaklaştırılmış olur. Suda bulunan demir ve mangan iyonları da havalandırma sistemiyle oksitlenerek ileriki aşamalardan biri olan hızlı kum filtrelerinde tutulabilecek bir forma geçmiş olur.
Multised Durultucu:
Giriş Yapısı ve Hızlı Karıştırma Odaları; Multised giriş odası Alüminyum sülfat ve çamurun ham suya karıştığı bölümdür. Hızlı karıştırma ünitelerinin esas görevi ham suya katılan kimyasal maddelerin en iyi şekilde suya karışmasını, böylelikle flokülasyonun (yumuşaklaşmanın) başlamasını sağlamaktır.
Flokülasyon ( Yumaklaşma ) Hücreleri: Yumaklaşma işlemi; elektrik yüklü suda yüzen maddelerin enerjilerinin boşaltılarak sıfırlanması ve buna takiben bir araya gelerek yumaklar oluşturmasıdır.
Multised Durultucular: Durultucular suya bulanıklık veren maddelerin çökeltme prosesinin yapıldığı yerdir.
Durultma aşaması içme suyu arıtma prosesinin en önemli bölümüdür. 550 açı ile yerleştirilen birbirine paralel plakalar sayesinde etkili bir çökeltme temin edilir. Zira plakalı durultma sisteminde çamur flokları iki plaka arasındaki bölümden alttaki plaka üstüne düşmekte ve buradan aşağıya doğru kayarak durultucu tabanındaki çamur haznesinde toplanmaktadır. Bu durum hızlı bir çökeltme sürecini de beraberinde getirir.
Hızlı Kum Filtreleri:
Durulmuş suyun içinde halen mevcut olan çok küçük parçacıkların 90 cm.lik bir kum yatak içinden geçirilerek süzülmesi işlemine filtreleme denir. Bu arada su içindeki bakteri kolonileri de büyük ölçüde tutulmuş olur.Filtreler double (çift gözlü) olarak projelendirilmiştir. Tesiste toplam 28 adet double filtre vardır.
Temiz Su Tankları:
Bu tesis kapsamındaki temiz su tankları filtrelerden çıkan suyun depolanması buradan tüketiciye iletilmesi amacıyla yapılmıştır. Temiz su tankları filtre havuzlarının altına yerleştirilmiş olup filtrelerden çıkan borular vasıtasıyla doğrudan beslenmektedir. Sistem içinde birbirine vanalarla bağlı iki temiz su tankı bulunmaktadır. Filtrelerden toplanan süzülmüş suya dezenfeksiyon amacıyla klor verilir. Bu işleme son klorlama denir. Temiz su tanklarında toplanan su depolara oradan da şehre gönderilir.
Nötralizasyon Ünitesi:
Olası bir klor kaçağı durumunda mevcut sensörler kaçağı algılar, nötralizasyon ünitesine bağlı fan çalışmaya başlar ortamdaki klor gazını havayla beraber çeker gazın temas ettiği alanı bünyesindeki Rachıng halkalarıyla arttırarak, yıkama işleminin gerçekleştiği yıkama kulesi bölümüne geçişini sağlar bu bölümde klor gazı kostikle yıkanarak klor gazı ortamdan uzaklaştırılmış olur.
Dengeleme Odası:
Dengeleme odası, filtre tesisinin yerleşim olarak alt kotunda olup temiz su tanklarından gelen suların dağıtımı görevini yapmaktadır.
Çamur Koyulaştırıcı:
Sulu çamurun konsantrasyonunun artarak içindeki katı madde miktarının çoğaldığı yapıdır. Koyulaştırıcı tankına gelen sulu çamurun burada uzun süre alıkonulması böylece kendi kendine çökerek koyulaşması öngörülmüştür. Yani çamur koyulaştırıcıda dinlendirme ile durultucuda toplanan çamurdan daha konsantre bir çamur elde edilir ve nisbeten durulmuş bir su sağlanır. Bu su ham suya, konsantre çamur ise filtre prese gönderilir.
Filtre Pres:
Filtre pres konsantre çamuru preslemek sureti ile çamur keki adı verilen içindeki kuru madde miktarı % 35–40 olan atık çamuru oluşturur. Çamurundan ayrılan su ise çamur koyulaştırıcının durulmuş su tankına gönderilerek ham suya geri verilir. Böylelikle su kaybı minumuma indirilmiş olur.
Laboratuar:
Laboratuarda 24 saat su analizi yapılmaktadır. Çeşitli noktalardaki numune musluklarından gelen su örnekleri üzerinde saatlik, günlük ve haftalık analizler yapılarak suyun kimyasal ve mikrobiyolojik parametreleri tespit edilmektedir.
Son olarak su, içerisine test balıklarının bulunduğu bir akvaryumdan geçirilerek tüketiciye varmadan önce bütün kontrolleri tamamlanmış, Avrupa Topluluğu İçme Suyu Standartlarına getirilmiş olarak güvenli bir şekilde kullanıma arz edilir.
MUSTAFAKEMALPAŞA AKARCA İÇME SUYU ARITMA TESİSİ
Tesis Mustafakemalpaşa ilçesi Akarca köyünün 3,5 km güney batısında ormanlık arazi içerisinde kurulmuş, 115 lt/sn kapasiteli hızlı kum fitresi tipinde bir içme suyu arıtma tesisidir. Tesis 1985 yılında İller Bankası tarafından yaptırılmıştır.
Tesise su iki farklı kaynaktan alınmaktadır. Suyun döküldüğü ilk bölüm iki kaynaktan gelen suyun karıştığı ve enerjisinin düşürüldüğü bölümdür. Bu bölümden su V savak debimetresi ile ölçülerek ikinci kısma alınmaktadır. Ön klorlama ve alüminyum sülfat dozlaması bu ünitede gerçekleşmektedir.
Dezenfeksiyon:
Dezenfeksiyon sodyum hipoklorit ile gerçekleştirilmektedir. Bu işlem için bir adet 20000 lt kapasiteli sodyum hipoklorit tankı bulunmaktadır. Tesis çıkışında bulunan 1 adet 5lt/sa kapasiteli dozaj pompası ile gerekli miktarda dozlama yapılmaktadır.
KEMALPAŞA ÇAN İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
Çan Deresi İçme Suyu Arıtma Tesisi Mustafakemalpaşa ilçesi Lalaşahin mah Keltaş Köyü yolu üzerinde 2008 yılında kurulmuş İller Bankası tarafından projelendirilip inşaatı gerçekleştirilen yavaş kum filtresi tipinde bir içme suyu arıtma tesisidir. İşletme kapasitesi 18.144 m3/ gün’dür. Tesis üniteleri aşağıda gösterilmektedir:
Giriş Ön Klorlama: Giriş ön klorlama yapısı tesise gelen hamsuyun klorlanması ve basıncının düzenlenmesi için projelendirilmiş bir yapıdır. Burada klorun suyla standart temas süresi sağlanır. Alınan temiz su basit çökeltim havuzlarına yönlendirilir.
Basit Çökeltim Havuzları: Bu yapıda çökebilen katı tanecikler havuzların uzunluğu sayesinde cazibeyle ilerlerken çöktürülür. Duru su temiz su toplama kanalına alınarak yavaş kum filtrelerine yönlendirilir. Çöken katı tanecikler çamur toplama kanalında toplanır ve tahliye boruları yardımıyla dışarıya alınır.
Yavaş Kum Filtreleri: Basit çökeltim yapısından alınan su 500 lük iletim borusu yardımıyla yavaş kum filtrelerine alınmaktadır. Buradan dağıtım kanallarına ulaşan su sürgülü kapak (penstok) yardımıyla filtrelere alınır.
Filtrasyon: Kum yüzeyi istenilen yükseklik ve yeterlilikte düzeltilir. Giriş ve çıkış tahliye vanaları kapalı konumda iken alttan doldurma vanası açılarak su varsa filtre üst suyu tahliye savağına kadar yoksa taşkın seviyesine kadar tabandan doldurulur. Biyolojik tabaka oluşana kadar filtrelenmiş suyu kalitesi ve içilebilirliliği her gün kontrol edilir. Uygun kaliteye ulaşıldığında tahliye vanası kapatılarak çıkış vanası açılır ve su klor temas tankına iletilir.
Klor Temas Tankı: Yavaş kum filtrelerinde filtre edilmiş temiz su 500 lük iletim hattı yoluyla son klorlama ünitesine alınır. Klor dozlaması yapıldıktan sonra klorlanan su tank duvarına çarpması sonucu oluşan türbülans sayesinde klor suya iyice karıştırılmaktadır.
1000 M³ Temiz Su Deposu: Son klorlamadan çıkan temiz su Ø500 lük iletim hattı sayesinde su deposuna iletilir. Temiz su deposundan şebekeyi besleyecek olan depolara temiz suyun cazibeli olarak iletimini sağlamaktadır.
By Pass Hatları: Ön klorlamadan çıkan su 2 şekilde iletilir. Birincisi katı taneciklerin çökmesi için basit çökeltim havuzlarına, ikincisi ise çökeltim havuzlarına alınmadan doğrudan yavaş kum filtrelerine verilmektedir. Yavaş kum filtresi girişinde bulunan by pass hattı ise suyu kum filtresine vermeden önce doğrudan son klorlama yapısına aktarılmasını sağlar.
GEMLİK İÇME SUYU ARITMA TESİSİ
Gemlik içme suyu arıtma tesisleri yavaş kum filtreleri işletme esasına uygun su üretiminin sağlanması için Haydariye köyü üzerine 1988 yılında kurulmuştur. Ham su bulanıklığı sürekli kontrol altında tutularak sabit hızda filtre işlemleri yapılmaktadır. 1 adet idari bina 2 adet lojman binası 4 adet çökertme havuzu 12 adet yavaş kum filtreleri 1 adet dengeleme 2 adet klor binası ve 1 adet depo binası bulunmaktadır. Nacaklı deresinden gelen su 400 cm’lik hat üzerinden tesise gelmekte ve arıtılarak yine 40 cm’lik hat üzerinden Gemlik’e gönderilmektedir. Tessin max. Kapasitesi 130lt/sn (11.232 m3/24 h) ‘dir.
KARACABEY GÖLECİK İÇME SUYU PAKET ARITMA TESİSİ
Tesis Karacabey ilçesi Gölecik köyünün 2,5 km üstünde kurulmuş 59lt/sn kapasiteli basınçlandırılmış multimedya kum filtresi tipinde bir paket arıtmadır. Tesisi İl Özel İdaresi tarafından 2012 yılında yaptırılmıştır.
TESİS ÜNİTELERİ
1) Giriş ve Statik Elekler:
Kaptajdan gelen su statik eleklere girerek yaprak ve kaba terasumattan temizlenir. 3 adet olan elekler paslanmaz çelikten mamuldür.
2) Çökeltim Havuzları:
Paket arıtma ünitesi kurulmadan önce gelen suyu dinlendirip şebekeye vermek amacıyla kurulmuş eski ve sızdırma problemleri olan bir yapıdır. 6*25*5 metre ebatlarında iki adat gözden oluşmaktadır.
3) Mültimedya Tankları:
Tesis üç adet basınçlandırılmış multimedya ünitesinden oluşmaktadır. PLC kontrol ünitesi ile basınç fark oranı yada zaman rölesi sayesinde tesisin geri yıkama işlemi gerçekleştirilmektedir. 2,5 metre çapa sahip bu ünitelerin her birinde devrede olma durumuna göre çalışan 7 adet pnömatik aktüatörlü vaffer tip kelebek vana bulunmaktadır. Bu vanalar Ø150liktir.
4) Alum Hazırlama Tankı:
2500lt kapasiteli bir adet karıştırıcı ve bir adet dozaj pompası bulunan PE bir tanktır. Burada tesise giren suyun bulanıklığını gidermek için gerekli olan Alüminyum sülfat hazırlanır ve dozlanır.
5) Polielektrolit Hazırlama Ünitesi: Floklaşmayı hızlandırma için anyonik poli elektrolitin hazırlandığı ve dozlandığı ünitedir.
KARACABEY MERKEZ İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
Tesis Hüdavendigar Mah. Şehit Tarık Koyuncuoğlu Sokak Askerlik şubesi yanında bulunmaktadır. Tesis tam otomatik filtrasyon ve arsenik giderim ünitesi ilgili rejenerasyon sisteminden oluşmakta olup akışkan tipi ardışık kesit yatak teknolojisi kullanılmıştır. Tesis kapasitesi 12.096 m3/gün olarak tasarlanmıştır.
Dezenfeksiyon Filtrasyon ve Arsenik Giderim Ünitesi
Dezenfeksiyon, filtrasyon ve arsenik giderim ünitesi kapasiteleri 140 lt/sn.dir. Ham su deposunda ön klorlama yapılarak 2*252 m³/h debi kapasitesine sahip 2 hat olarak dizayn edilen arıtma ünitesine basılmaktadır. Su filtreleri giriş hattından dozaj pompası aracılığı ile ham suya FeCl3 dozajı yapılarak içerisinde bulanıklık yaratan askıdaki katı maddelerin floklaşması sağlanır.
Filtreler
Su filtrelerden geçirilerek suyun filtrasyonu sağlanır. Ham suyun bulanıklığına göre kum filtrelerine ters yıkama yaptırılır. Bulanıklığı giderilen ham su içerisindeki serbest klor, koku ve organik madde giderilmesi amacı arsenik arıtma filtrelerinden geçirilir.
MUSTAFAKEMALPAŞA KARADERE İÇME SUYU PAKET ARITMA TESİSİ
Tesis Mustafakemalpaşa ilçesi Muradiye Sarnıç Köyünün 2,5 km güney batısında ormanlık arazi içerisine kurulmuş 59lt/sn kapasiteli basınçlandırılmış multimedya kum filtresi tipinde bir paket arıtmadır. Tesisi İl Özel İdaresi tarafından 2010 yılında yaptırılmıştır.
TESİS ÜNİTELERİ
1) Giriş ve Statik Elekler:
Kaptajdan gelen su statik eleklere girerek yaprak ve kaba terasumattan temizlenir. 3 adet olan elekler paslanmaz çelikten mamuldür.
2) Çökeltim Havuzları:
Paket arıtma ünitesi kurulmadan önce gelen suyu dinlendirip şebekeye vermek amacıyla kurulmuş eski ve sızdırma problemleri olan bir yapıdır. 6*25*5 metre ebatlarında iki adat gözden oluşmaktadır.
3) Mültimedya Tankları:
Tesis üç adet basınçlandırılmış multimedya ünitesinden oluşmaktadır. PLC kontrol ünitesi ile basınç fark oranı yada zaman rölesi sayesinde tesisin geri yıkama işlemi gerçekleştirilmektedir. 2,5 metre çapa sahip bu ünitelerin her birinde devrede olma durumuna göre çalışan 7 adet pnömatik aktüatörlü vaffer tip kelebek vana bulunmaktadır. Bu vanalar Ø150liktir.
4) Alum Hazırlama Tankı:
2500lt kapasiteli bir adet karıştırıcı ve bir adet dozaj pompası bulunan PE bir tanktır. Burada tesise giren suyun bulanıklığını gidermek için gerekli olan Alüminyum sülfat hazırlanır ve dozlanır.
5) Polielektrolit Hazırlama Ünitesi:
Floklaşmayı hızlandırma için anyonik poli elektrolitin hazırlandığı ve dozlandığı ünitedir.
Kestel Paket İçmesuyu Arıtma Tesisi
| Proje Nüfusu | Proje Kapasitesi | Tesis Bitiş Tarihi | |
| Kestel Paket İAT | 60.720kişi | 120lt/sn (432m3/saat) | Ağustos 2018 |
Kestel Paket İçmesuyu Arıtma Tesisi, su kaynağınıOrhaniye ve Saitabat açık kaynak suyudan karşılamak suretiyle, Kestel İlçesi mahallelerine sağlıklı içilebilir su temin etmek amacıyla yapılmıştır.
Kestel İlçesi isale hattından alınan ham suyu, tesis girişinde paslanmaz malzemeden imal edilmiş statik mikserden ön klor ve Alüminyum Sülfat koagulant kimyasalı dozlanarak karıştırıcı mikserden homojen karışım sağlandıktan sonra temas tankına giriş yapmaktadır. Temas tankı sonrası polielektrolit dozajı yapılmaktadır.
Arıtma sisteminde bulunan ve özel dizayn edilebilir özellikte olan multimedia filtreleri (8 adet 4+4) ile yüksek oranda tortu ve bulanıklık giderimi yapıldıktan sonra yeterli miktarda klorlanan arıtılmış su, şebekeye verilmektedir. Tesis, 14.421 m²’ lik bir alana yerleşmektedir.
Tesis yapım çalışmaları tamamlanmış olup Nisan 2018 itibariyle işletme dönemine geçilmiştir.
İNEGÖL MEZİTLER PAKET İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
Bursa İli, İnegöl İlçesi Mezitler Mahallesinde bulunmakta olan paket içmesuyu tesisi kapasitesi 10 lt/sn olarak dizayn edilmiştir. Kaptajdan gelen su ilk önce iki adet statik elek ten geçmekte ve statik eleklerden yaklaşık 500 mt aşağıda bulunan paket tesise ulaşmakta olan suya ilk önce koagulant olarak demir üç klorür dozlanmakta ve poli elektrolit dozlanmaktadır. Kimyasal ilavelerinden sonra statik mikserde kimyasal reaksiyon hızlandırılmakta ve sonrası basınçlı kum filtreden geçirilen su tesis yanındaki 20 m3 lük temiz su deposuna gelmektedir. Filtre geri yıkamaları bu depoda biriktirilen su ile yapılmaktadır. Ayrıca tesisin karşısında daha sonradan kapasite artışı için 2 lt/snlik ayrı bir tesis kurulmuştur. Toplam kapasite 12 lt/sn olmuştur.
Tesis 7 mahalleyi besleyen içmesuyunu temin edilmek üzere çalışmaktadır.
MUSTAFAKEMALPAŞA TATKAVAKLI PAKET İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
Tatkavaklı Paket İçmesuyu Arıtma Tesisi, 4 mevcut 4 yeni açılan kuyu olmak üzere toplamda 8 kuyudan beslenerek çalışacaktır.
Hamsu, depoya dolumu esnasında sıvı klor ile otomatik olarak klorlanmaktadır, klor sayesinde hamsudaki ağır metaller oksitlenerek, aynı zamanda hamsuyun dezenfeksiyonu sağlanmaktadır.
Klor dozajı, oransal dozaj pompası ile yapılmaktadır. Oransal dozaj miktarıbakiye klor ölçüm sensörü vasıtası ile sağlanmaktadır. Dozaj pompaların devrede ve arıza bilgileri, ölçülen dozaj derişimi ile kimyasal tank alt seviye bilgileri, operatör paneli ve scada ekranından takip edilmektedir.
Hamsudaki bulanıklık ve arsenik parametrelerini gidermek amacıyla koagülant dozajlanmaktadır. Koagülant olarak demir 3 klorür kullanılmaktadır.
1. kademe katalitik filtreleri bulanıklık, arsenik ve mangan değerlerini gidermek amacıyla kullanılmaktadır. 1. kademe katalitik filtrelerde olabilecek bulanıklık, arsenik ve mangan kaçaklarını gidermek, ayrıca gelecek zamanda, hamsu karakteristiğinde oluşabilecek değişiklikler nedeniyle parametrelerin artış göstermesi durumunda İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmeliği‘ne uygun kalitede su üretilmesi amacıyla 2. kademe katalitik filtreleri kullanılmaktadır.
Filtre tanklarının içindeki filtre mineralleri farklı yoğunlukta ve boyutlarda değişik katmanlardan oluşmaktadır. Bu katmanlarda kullanılan mineraller (dereceli çakıl, dereceli kum, katalitik mineral, antasit) insan sağlığını etkilemeyen, içme suyu arıtımında kullanımında sakınca olmayan ve en az 5 yıl boyunca değişim gerektirmeyecek şekilde dizayn edilmiştir.
Arıtılmış su, arıtılmış su deposu dolumu esnasında sıvı klor ile otomatik olarak klorlanmaktadır. Klor sayesinde arıtılmış suda bakiye klor bırakılarak arıtılmış suyun dezenfeksiyonu sağlanmış olmaktadır.
